Zelfsturing & Leiderschap: Stop met Leidinggeven Watze Hepkema
In Stop met Leidinggeven schets Watze een mooi dilemma. In ieder nieuwe baan starter vol enthousiasme en na een periode bevinden ons vaak in een situatie waarin je gedemotiveerd en in afhankelijkheid werkt.
Het effect hiervan kan zijn dat we dan in de klaagmodus of in de hulpeloze modus gaan zitten. Watze gaat zelfs zover dat we als werknemer de leidinggevende als redder willen zien, en dat we als leidinggevende lekker als onze assistent zien. Dit onbewuste paternalisme is nog veel organisaties te vinden.
2 soorten boodschappen
De essentie van communicatie is dat we twee type boodschappen uitsturen, namelijk een inhoudelijke en relationele boodschap. In het laatste hebben wij de neiging om vanuit onze defensiemechanismen te reageren zoals vluchten, vleien of vechten. In feite reageer je vanuit een conflictsituatie, waarin je zo positief mogelijk resultaat wil behalen voor jezelf.
Wat als gevolg heeft dat je afhankelijk en minder effectief gedrag laat zien. Het alternatief is dat we onszelf autonoom op stellen en de autonomie van de anderen respecteren. De medewerker is immer zelf verantwoordelijk voor zijn/haar motivatie, ontwikkeling, prestatie en gezondheid.
Intrinsiek & extrinsiek: Complimenten zijn fataal
Opvallende quote in het boek is:
“Complimenten zijn fataal voor de zelfstandigheid van mensen. Het is net een drug, het lijkt onze onvervulde behoefte te stillen gezien en gehoord worden net als met een drug daar wil je steeds meer van.”
De valkuil hiervan is dat eerst iets deed vanuit jezelf (intrinsieke motivatie, plezier in de sport) dat je daarna gaat doen voor de ander( extrinsieke motivatie, het applaus)
Het appèl van Watze is dat we vanuit intrinsieke motivatie en autonomie zoveel mogelijk willen werken en dat contacteren, ondersteunen en faciliteren belangrijke gedragingen zijn van de leidinggevende die deze manier van werken versterken.
- Contacteren: verwachtingen duidelijk communiceren, belang en waarde van de taak uitleggen, voortgang volgen feedback geven, grenzen en evt. sancties geven
- Ondersteunen; gelegenheid en ruimte bieden om vaardigheden te ontwikkelen, evt. ondersteunen bij de uitvoering van de taak
- Faciliteren: wensen van de medewerkers serieus nemen, ruimte geven om het werk op de eigen manier te laten doen.
Aan de hand van duidelijke modellen theorieën geeft dit boek nuttige handvaten voor zowel de leidinggevende als de medewerker over hoe je autonomie in de praktijk versterken.
Conclusie:
Dit is een nuttig boek voor een beginnende leidinggevende of een manager die in de transitie zit van een hiërarchische structuur naar een meer zelfsturende organisatie. Het onderschrijft de essentie van zelfsturing: vrijheid en verantwoordelijkheid(autonomie) en vakmanschap bij de medewerkers beleggen zorgt voor een stijging in de effectiviteit en in het werkgeluk.